Vua gà Đông Tảo ở Hưng Yên

Anh Thắng cũng là nông dân Việt Nam xuất sắc 2017 vừa được Trung ương Hội Nông dân Việt Nam bình chọn.

Quyết chí làm giàu

Bước vào gia trại của anh Thắng là lọt vào vườn cây ăn quả xanh mướt, các ô chuồng được bố trí hài hòa dưới tán cây râm mát. Thời trẻ, vợ chồng anh vất vả xoay đủ thứ nghề, kinh doanh buôn bán đều không thành công. Đến năm 2000, vườn táo rộng một sào cho thu hoạch, bán được 1,1 triệu đồng. Số tiền này anh Thắng "dốc" 900.000 đồng mua 10 con gà Đông Tảo thuần chủng từ một cụ ông 80 tuổi trong xã.

"Thời điểm ấy, nhiều người bảo tôi là hâm, là rồ bởi những con gà Đông Tảo thuần chủng đem ra chợ bán rẻ cũng chẳng ai mua. Rất ít người biết về giống gà Đông Tảo và chưa có cảm nhận riêng biệt về loại thịt gà này. Tôi tiếp cận một số cụ cao tuổi trong làng, được nghe các cụ kể về giống gà cổ truyền của địa phương xưa dùng để tiến vua, về nỗi lo lắng giống gà đứng trước nguy cơ tuyệt chủng vì không còn ai muốn nuôi. Nghe các cụ nói, tôi nảy sinh ý định nuôi gà Đông Tảo từ đó" - anh Thắng chia sẻ.

"Rước" 10 con gà về, chỉ 2 tháng sau bỗng lăn ra chết hết, không còn một mống. Vợ chồng anh lại vay tiền tiếp tục đi mua gà của một số cụ cao tuổi để gây giống. 3 năm sau nhân đàn lên được 200 con, ở thời điểm đó đã được coi là chăn nuôi lớn. Nhưng năm 2004, dịch cúm gia cầm xảy ra, xóa sổ luôn đàn gà bạc triệu của vợ chồng anh. Họ hàng, người thân đến động viên, và khuyên rằng không nên nuôi nữa. Thất bại, nhưng anh Thắng đọc được bài ca dao: "Tháng giêng, tháng hai, tháng ba, tháng bốn, tháng khốn, tháng nạn/Đi vay đi dạm, được một quan tiền/Ra chợ Kẻ Diên mua con gà mái/Về nuôi ba tháng, đẻ ra mười trứng/Một trứng ung, hai trứng ung, ba trứng ung/ Bốn, năm, sáu, bảy trứng ung/ Còn ba trứng nở ra ba con/Con diều tha, con quạ quắp, con mặt cắt xơi/Chớ than phận khó ai ơi! Còn da lông mọc, còn chồi nảy cây".

Anh Thắng lúc nào cũng mê gà Đông Tảo

Cảm nhận câu ca dao "vận" vào mình, anh Thắng thêm quyết tâm gây dựng lại từ đầu, vay mượn tiền người thân để mua hẳn 500 con gà giống Đông Tảo và đầu tư xây chuồng trại. Để khai thông đầu ra cho sản phẩm chăn nuôi, Thắng ôm gà lặn lội vào miền Nam, đến Sài Gòn, các vùng Đông Nam Bộ và cả ĐBSCL để chào hàng. Đôi chân to khủng, xù xì lạ mắt của gà Đông Tảo đã chinh phục giới thương nhân kinh doanh gà phương Nam. Những đơn hàng từ miền Nam liên tiếp được gửi đến Hưng Yên. Gà nuôi không đủ cung cấp cho các đơn đặt hàng, và gia đình anh Thắng khấm khá từ đó.

Vườn gia trại nuôi gà của anh Thắng rộng 4.000m2. Cách thiết kế ở đây không giống các chuồng, trại chăn nuôi gà truyền thống khác, mà cứ như khu biệt thự sinh thái, với những cây bưởi diễn, nhãn lồng trĩu quả che bóng lên các ô chuồng. Hiện tại gia trại có 300 gà bố mẹ Đông Tảo sinh sản và hàng nghìn con gà thương phẩm. Ông Thắng cho hay, gà Đông Tảo sinh sản rất kém, mỗi mái thuần chỉ đẻ được 70 quả trứng trong một năm, tỷ lệ ấp nở chỉ đạt 65%. Gà con thuần 1 ngày tuổi để nhân đàn bố mẹ giá 120.000 đồng/con, gà con dùng để nuôi thương phẩm có giá 60.000 đồng/con. Đối với gà thịt thương phẩm, đạt loại 1 sẽ có giá bán 300.000 đồng/kg; loại 2 bán giá 180.000-200.000 đồng/kg. Những con gà đẹp mã để khách mua chọn làm quà biếu sẽ được trả giá lên tới cả chục triệu đồng.

Giúp dân cùng làm giàu

Trong khi hầu hết các vật nuôi quý hiếm, giá trị cao chỉ được vài năm rồi sẽ đến thời kỳ rớt giá, nhưng riêng gà Đông Tảo luôn giữ được giá bán cao "ngất ngưởng" suốt 10 năm qua, và đến nay vẫn chưa có dấu hiệu "hạ nhiệt". Thống kê ước tính ở xã Đông Tảo, mỗi năm có khoảng 700 con gà bán được với giá 10 triệu đồng/con trở lên; gà bán được giá 5 - 10 triệu đồng thì có khoảng 4.000 con; những con phổ thông thương phẩm giá 300.000 đồng/kg (tương đương 1,2 - 1,5 triệu đồng/con) thì mỗi năm cả xã xuất bán 30.000-40.000 con.

Anh Thắng cho hay, giữ được giá cao là bởi giống gà này sinh sản kém, chăn nuôi rất khó nên không thể nhân đàn nhanh. Gà Đông Tảo không biết tự kiếm ăn, vụng ấp trứng, dễ nhiễm bệnh nên chi phí nuôi khá tốn kém. Theo anh Thắng, chăn nuôi và làm giàu từ gà Đông Tảo điều quan trọng đầu tiên là phải chọn đúng giống gà thuần chủng: Đầu to hình củ tre, dáng thanh thoát, cổ ngắn, mã đẹp. Đặc biệt, gà Đông Tảo giá trị nhất là ở đôi chân: Chân to, vảy xù xì, dọc ống chân có vảy thịt xếp cài gối nhau thẳng hàng, bàn chân tù, dày, ngón chân ngắn… Trong số hàng nghìn con giống chỉ chọn nuôi được khoảng 80-100 con có ngoại hình đạt chuẩn như vậy.

Anh Thắng chia sẻ: "Gà Đông Tảo thuần chủng thuộc hàng "vương giả" được trả giá cao thường có 2 dòng: Dòng chân thịt đỏ được người ta ưa chuộng nhất, sau đó đến dòng chân vảy rồng. Trên thị trường hiện nay đang quảng cáo những con gà có chân xù sì nổi đỏ, đó là gà bị nấm chân, tức là mắc bệnh, chứ không phải là bản chất ngoại hình gà Đông Tảo".

Từ mô hình nuôi gà vườn của gia đình anh Thắng, những năm gần đây giống gà quý đã được đông đảo người dân tại xã Đông Tảo phát triển chăn nuôi hàng hóa, với 2.200 hộ nuôi. Trong đó, có khoảng trên 50 hộ có thu nhập "khủng" tiền tỉ trở lên. Anh Thắng đứng ra làm đầu mối thu mua gà của bà con trong xã, ký hợp đồng tiêu thụ với nhà hàng lớn ở các thành phố phía Nam. Hàng tháng anh thuê xe vận chuyển hàng vào miền Nam.

Để tạo điều kiện cho những hộ nuôi gà trong vùng trao đổi kinh nghiệm, giúp nhau tiêu thụ sản phẩm, anh Thắng đã đứng ra thành lập và làm Chủ tịch Hội kinh doanh và nuôi gà Đông Tảo. Từ năm 2015, gà Đông tảo đã  được công nhận nhãn hiệu tập thể, Hội kinh doanh và nuôi gà Đông Tảo được giao quản lý và phân phối nhãn hiệu cho các hội viên. Nhãn hiệu tập thể được Hội quản lý rất chặt. Chỉ những hộ chăn nuôi nào coi trọng quy chế hoạt động, đảm bảo được chất lượng sản phẩm gà mới được cấp nhãn mác.

Tháng 10-2016, Hợp tác xã sản xuất kinh doanh gà Đông Tảo ra đời. Anh Lê Quang Thắng được bầu làm Chủ tịch Hội đồng quản trị, kiêm Giám đốc hợp tác xã. Hợp tác xã lo đầu vào cho các hộ xã viên, đứng ra ký hợp đồng với các công ty sản xuất thức ăn, thuốc thú y để đảm bảo thức ăn chất lượng và phù hợp với con gà Đông Tảo. Đồng thời, nhờ mua chung và ký hợp đồng trực tiếp với công ty, nên giá thức ăn giảm so với thị trường 25.000 - 30.000 đồng/bao cám.

Hiện gia trại chăn nuôi gà Đông Tảo của anh Lê Quang Thắng đạt doanh thu 3,5 tỉ đồng/năm, cho lợi nhuận 1,2 tỉ đồng/năm.